Po co badać satysfakcję z pracy  wśród pracowników?

Pracodawcy chcą wiedzieć, czy pracownicy są zadowoleni ze swojej pracy. Ma to kolosalne znaczenie przy podejmowaniu decyzji (tj. inwestycji) dotyczących warunków pracy, benefitów oferowanych w pracy, sposobów komunikacji i programów szkoleniowych.

Poziom satysfakcji z pracy to nie jedyny obszar badany przez pracodawców. Ponadto pracodawcy mogą badać:

– poziom zaangażowania pracowników,

– poziom zaufania w firmie,

– elementy kultury organizacji.

Satysfakcja z pracy ma silny związek z motywacją w pracy – wewnętrzną i zewnętrzną.

Czym jest satysfakcja?

To stopień pozytywnego lub negatywnego samopoczucia, wynikającego z faktu wykonywania pracy na rzecz danego pracodawcy.

To postawa, która daje odpowiedzi na dwa pytania:

• co myślę o pracy – czy jest satysfakcjonująca, interesująca, rozwijająca, oferująca mi godne wynagrodzenie i statut społeczny,
• jak się czuję w pracy – czy ją lubię, czy mnie ciekawi, czy mi na niej zależy, czy pozytywnie się o niej wypowiadam albo czy unikam poruszania tematu pracy w ogóle.

Jeśli jestem zadowolona to zależy mi na tym, by osiągać dobre wyniki w pracy i stale poprawiać jakość pracy.

Podejście F. Hertzberga do badania satysfakcji z pracy

W 1959 roku F. Hertzberg opublikował pracę „The motivation to work”, w której przedstawił swoje stanowisko na temat zadowolenia i niezadowolenia z pracy. W tym celu przebadał 12 organizacji i przeprowadził wywiady z ponad 200 inzynierami.

Doszedł do wniosku, że motywatorami, które pozytywnie wpływają na satysfakcję z pracy są:

• osiągnięcia,
• uznanie,
• praca sama w sobie (interesująca, pożądana),
• odpowiedzialność,
• awans,
• rozwój zawodowy.

Sporządził też listę czynników wpływających na niezadowolenie z pracy. Nazwał je czynnikami higieny.

Są to:

• polityka firmowa, administracja firmowa,
• sposób sprawowania nadzoru w pracy,
• relacje z przełożonym,
• warunki pracy,
• wynagrodzenie,
• relacje z kolegami w dziale,
• życie osobiste,
• relacje z podwładnymi,
• status społeczny,
• bezpieczeństwo w pracy.

Zauważył, że motywatory mają charakter wewnętrzny, zaś czynniki higieny zewnętrzny.

By uzyskać wzrost poziomu satysfakcji z pracy trzeba zadbać o motywatory.

Pogorszenie w obszarze czynników higieny spowoduje wzrost poziomu niezadowolenia z pracy.

Dziś możemy mieć wiele zastrzeżeń czy możemy badać obszar „życia osobistego” pracowników wprost, dlatego też pracodawcy badają:

• poziom równowagi między życiem zawodowym i osobistym,
• poziom zadowolenia pracowników związany z zapewnieniem udogodnień dla osób z niepełnosprawnościami, osób które sprawują opiekę nad osobami chorymi i starszymi.

Podejście Herzberga zwane jest jako teoria dwuczynnikowa, jest krytykowane jak każda teoria. Krytycy zarzucają jej, że:

• relacje z przełożonym i relacje w dziale (zespole) mogą być zarówno motywatorami, jak i czynnikami higieny,
• na poziom satysfakcji wpływa również poziom strachu oraz poziom stresu w pracy,
• należy brać również pod uwagę poziom dyskryminacji w pracy,
• ważnym elementem jest poznanie misji firmy, powodów istnienia firmy,
• obecnie wiele uwagi przywiązuje się do benefitów firmowych oraz do faktu, czy w relacjach codziennych przełożeni i pracownicy kierują się listą firmowych wartości.

Badania Herzberga dostarczyły ciekawych informacji związanych z satysfakcją w pracy, takich jak:

• poziom satysfakcji w pracy będzie zróżnicowany:
  • wśród pracowników z różnym stażem (przeważnie osoby z dłuższym stażem są bardziej zadowolone z pracy),
  • wśród pracowników z różnych działów (obsługa klienta, sprzedaż, księgowość, produkcja, logistyka, HR etc),
  • również płeć ma znaczenie, sporo badań przeprowadzonych w USA wskazuje, że kobiety są ogólnie bardziej zadowolone ze swojej pracy, za wyjątkiem poziomu wynagrodzenia i możliwości rozwoju zawodowego oferowanego przez pracodawcę.

Podejście Minnesota czyli MSQ

Kwestionariusz MSQ został opracowany w 1968 roku, jest  nadal często używany.

Również dostarcza informacji na temat wewnętrznych, zewnętrznych i ogólnych czynników wpływających na poziom satysfakcji z pracy.

Lista ta obejmuje 20 czynników takich jak:

• wykorzystanie zdolności pracownika,
• osiągnięcia,
• aktywność pracownika,
• awans,
• posiadanie władzy przez pracownika,
• polityka firmowa i jest stosowanie na co dzień,
• wynagrodzenie,
• relacje z kolegami w zespole,
• kreatywność,
• niezależność,
• morale,
• uznanie,
• odpowiedzialność,
• bezpieczeństwo pracy,
• opieka socjalna,
• status społeczny,
• nadzór nad pracownikiem (w ujęciu relacji międzyludzki),
• postrzeganie kompetencji przełożonego do decydowania,
• monotonność pracy,
• warunki pracy.

Kwestionariusz ten zawiera 100 pytań, na które powinni wypowiedzieć się pracownicy.

Podobnie jak w przypadku Herzberga, należy uważnie interpretować wyniki badania, mając na uwadze: płeć, staż, dział w którym zatrudniony jest pracownik.

Moje podejście do badania satysfakcji

Badania satysfakcji wsród pracowników projektuję i przeprowadzam od 2008 roku.

Co ważne, dla każdej organizacji przygotowuję inną ankietę do badania (ilościowego), ponieważ w każdej organizacji (administracja publiczna, firma komercyjna, organizacja NGO) zwraca się uwagę na inne aspekty.

Dlatego też na samym początku upewniam się jaki jest cel badania poziomu satysfakcji pracowników.

Oto przykładowe odpowiedzi moich klientów:

• badania satysfakcji pracowników są wymagane, ponieważ firma posiada certyfikat ISO 9001 (i inne), w ramach których wymaga się od organizacji, by systematycznie badała poziom satysfakcji klientów zewnętrznych i wewnętrznych (pracowników),
• firma chce upewnić się, że pracownicy są zadowoleni z pracy i oferowanych benefitów, warunków socjalnych, szkoleń i programów rozwojowych,
• firma chce zmienić wystrój wnętrz, zlikwidować i/lub wprowadzić nowe benefity,
• firma chce się dowiedzieć czy pracownicy są zadowoleni z systemu komunikacji wewnętrznej

Polskich pracodawców interesują oceny następujących czynników, wpływających na poziom satysfakcji z pracy:

• poziom wynagrodzenia,
• benefity,
• bezpieczeństwo w pracy,
• równowaga między życiem zawodowym i osobistym,
• szkolenia i programy rozwojowe,
• relacje z kolegami w zespole,
• relacje i uznanie ze strony przełożonych,
• poziom dyskryminacji w pracy,
• przypadki mobbingu w pracy,
• ocena warunków socjalnych (jadłodajnie, szatnie, parkingi, pomieszczenia do pracy)
• ocena sprzętu i narzędzi do pracy,
• korzystanie ze środków komunikacji wewnętrznej,
• zadowolenie z procesu onboardingu,
• ogólna atmosfera w pracy,
• ocena działań CSR-owych, w tym prozdrowotnych adresowanych do pracowników.

O czym trzeba pamiętać?

• Badania satysfakcji z pracy muszą być przeprowadzane anonimowo tj. pracownik musi mieć pewność, że ma szansę wypowiedzieć się otwarcie i zgodnie z własną opinią i odczuciami.
• Pracownicy muszą widzieć sens przeprowadzenia takiego badania, muszą widzieć jakie decyzje podejmie pracodawca na podstawie wyników badania.
• Nie należy porównywać wyników badań z różnych firm, jeśli badanie zostało przeprowadzone z wykorzystaniem innych kwestionariuszy, innych skal odpowiedzi.

Dowiesz się także jak zbadać zaangażowanie pracowników oraz kulturę organizacji. 

Jeśli masz pytania, chcesz przeprowadzić badania w swojej firmie – proszę skontaktuj się ze mną. Chętnie pomogę!

Photo by Celpax on Unsplash