Psychologia pozytywna
stosunkowo nowa dziedzina psychologii, która już doczekała się dobrego podręcznika po polsku. Jej autorem jest prof. Janusz Czapiński.
Czym zajmuje się psychologia pozytywna? To dziedzina psychologii, która skupia się na odkrywaniu odpowiedzi czym jest szczęście, dobre życie, spełnione życie i zadowolony z życia człowiek.
J. Czapiński zamieścił w swoim zbiorze teksty 14 badaczy wprowadzając polskiego czytelnika w tajniki psychologii skupionej na szczęściu. To niezwykle cenna książka, dająca rzetelne podstawy wykluwania się tej dziedziny nauki.
Już na samym początku czytelnik dowiaduje się, że są aż 3 rożne podejścia do rozumienia psychologii pozytywnej a dokładnie do rozumienia i analizowania czym jest szczęście.
- Pierwsza grupa teorii to teorie zaspokajania potrzeb i osiągania celów, często nazywane teoriami hedonistycznymi.
- Druga grupa badaczy to teorii eudajmonistycznych.
- Trzecia grupa bada predyspozycje genetyczne i osobowość człowieka.
Teorie hedonistyczne
Polski czytelnik z łatwością przywoła nazwiska dobrze znanych badaczy potrzeb, choćby A. Maslow. Mniej znana, ale ciekawa jest teoria R. Veenhovena, który uważa, że szczęście jest funkcją zaspokojenia wielu potrzeb. Dobrostan psychiczny zależy od poziomu dochodów, stąd często odwołuje się on do porównań PKB krajów.
Do teorii hedonistycznych należy zaliczyć tez teorie kontekstowe, w tym teorie porównań. I tu ciekawostka Polacy bardzo często porównują się z innymi ludzmi i na tej podstawie osądzają czy są szczęśliwi czy też nie – bardziej lub mniej niż inni ludzie. Stąd ważne sa symbole szczęścia, bardzo często kojarzone w dobrami materialnymi. Z badań prowadzonych przez prof. J. Czapińskiego wynika, ze poziom szczęścia Polaków nie zmienił się do 1994 roku, choć od tego czasu zaszło w Polsce wiele zmian ekonomicznych.
Lubiany i ceniony w Polsce Daniel Kahneman jest autorem teorii obiektywnego szczęścia. Kahneman zakłada, że mózg nieustannie tworzy hedonistyczny komentarz do bieżących wydarzeń. Te komentarze sumują sie na wymiarze dobre lub złe i powstaje jednoznaczna tendencja do powtarzania lub unikania danego doświadczenia.
Wreszcie teorie hedonistyczne to także teorie adaptacji. Kontekst porównań zmienia się wraz z sytuacją. Przyzwyczajamy się do nich. Dlatego na przykład wzrost dochodów nie pociąga za sobą wzrostu dobrostanu psychicznego , ale spadek dochodów powoduje znaczne obniżenie zadowolenia z życia. Efekt nie jest długotrwały, ponieważ ludzie przyzwyczajają sie do tego i poziom szczęścia powraca do pierwotnego poziomu.
Teorie eudajmonistyczne
Najbardziej znanym jej przedstawicielem jest Martin Seligman. To on jest również twórcą pojęcia psychologia pozytywna.
Dla niego ważne jest nie tylko zaspokajanie potrzeb, ale życie zgodnie ze swoimi ideałami. Odróżnia on gratyfikacje od przyjemności. Wyróżnia 6 kardynalnych cnót takich jak; mądrość i wiedza, odwaga, miłość i humanitaryzm, sprawiedliwość, wstrzemięźliwość, duchowość i transcendencja. oraz 24 silne strony, człowieka. Seligman jest zdania, że prawdziwego szczęścia można się nauczyć wykorzystując do tego swojej mocne strony.
W tej grupie należy wspomnieć o teoriach motywacyjnych. Jedną z nich jest teoria M. Csinkszentmihalyego o przepływie (tzw. flow). Kiedy człowiek jest tak zaangażowany w realizację swojego zadnia, że zapomina o upływającym czasie. Polecam Ci książkę „Przepływ” tego autora.
Ja szczególnie cenię sobie teorię autodeterminacji Deciego & Ryana. Autorzy dobrze przeanalizowali tzw. motywację wewnętrzną i zewnętrzną (opartą na nagrodach – tj. kija i marchewki). pisałam o niej nie raz, a o jej zastosowaniu pisałam Amy Edmondson w książce „Firma bez strachu” oraz Daniel Pink w „Drive”.
Polecam inne książki, sprawdź które TUTAJ.
Interesują Cię kwestie satysfakcji i zaangażowania – polecam moje kursy i konsultacje.
