Każda firma zbudowana jest na normach i wartościach.

To jak postępują przedstawiciele danej firmy w dużej mierze determinuje kodeks norm i wartości. Czasami jest spisany, ale coraz częściej nie. Bowiem liczą się te wartości, które żyją, a nie te spisane na plakatach i broszurach.

Jak poznać jakimi wartościami kierują się firmy? W czasach internetu sięgamy po najłatwiejszy sposób i przeglądamy witryny firmowe. Tam obok opisu czym firma się zajmuje jest i informacja jakimi zasadami firma się kieruje.

Wartości Polaków

Zacznijmy od tego, co jest największą wartością Polaków – rodzina. Tak jest od lat. Liczy się też zdrowie, spokój, uczciwe życie, przyjaciele, szacunek i praca zawodowa (więcej tutaj w raporcie CBOS). To ważna wskazówka dla osób prowadzących i zakładających firmę, menedżerów i prezesów zarządów. Naukowcy wartości te nazywają często wspólnotowymi, gdyż wynikają z tego, że można się nimi cieszyć przebywając z innymi osobami.

Rodzina stanowi dla ponad połowy Polaków sens życia, tak wynika z innego badania CBOS z 2017 roku. Na drugim miejscu jest zdrowie. Tylko 9 proc. Polaków wiąże swoje cele życiowe z pracą. Zapytani o wartości podają, że liczą się: spokój i bezpieczeństwo, przyjaźń, dobre relacje z innymi.

W tej sytuacji nikogo nie dziwi, że powszechnym postulatem pracowników było i jest dążenie do pogodzenia życia zawodowego i prywatnego (ang. work-life balance).

Już w 2013 roku na 3. Forum Employer Brandingu dyskutowaliśmy na temat wartości, które wybierają młodsi pracownicy (więcej tutaj) i już wówczas wskazywaliśmy, że etos pracy znany i pożądany wśród pracowników starszych pokoleń – Baby Boomers czy X, jest inaczej postrzegany wśród młodszego pokolenia Y czy Z.

Warto pamietać, że każdy z nas ma 2 listy wartości:

• osobiste, które stosujemy odgrywając role mężów, ojców, córek, znajomych, kolegów
• zawodowych, w stosunku do pracy i naszych znajomych w pracy

Wartości firmowe

Zatem jakie wartości w pracy? Spójne z listą osobistych wartości pracowników. Dopasowanie wartości jest kluczowe, by pracownik dobrze czuł się i pracował w danej firmie.

Ci, którzy wierzą, że pracownik zmieni swoje wartości są naiwni lub w błędzie. Wartości kształtuje w sobie w czasie procesu dojrzewania i największy wpływ mają rodzice, nauczyciele i koledzy ze szkoły. W dorosłym życiu zmiana wartości zazwyczaj następuje pod wpływem dramatycznych wydarzeń (by nie powiedzieć traumatycznych).

Można wskazać trzy modele formułowania wartości w firmach:

1. Wartości firmowe są identyczne jak wartości, które wyznają założyciele firmy. Tak jest w przypadku start-upów oraz firm rodzinnych.
2. Wartości firmowe są wypadkową wskazań centrali i opinii pracowników. Zdarza się, że firmy międzynarodowe mające swoje oddziały w Polsce decydują się na proces urealnienia wartości firmowych. Organizują konsultacje z pracownikami i na podstawie dyskusji przygotowują własną listę, zazwyczaj lista taka obejmuje część wartości podstawowych, wspólnych dla firmy na świecie i wartości dodatkowych, wytypowanych przez pracowników w Polsce.
3. Wartości firmowe są wybierane świadomie, a podyktowane zmianami modelu biznesu który narzuca nowe formy współpracy w firmie. Staną się wartościami tylko wówczas, kiedy zgodnie z nimi będą postępować i pracownicy i menedżerowie.

Wartości jako element kultury organizacji

Wartości to obok artefaktów i tzw. założeń podstawowych kluczowy element kultury organizacji. Wpływają na postawy i zachowania pracowników, na ich decyzje biznesowe. Są kształtowane przez właścicieli, jak i top menedżerów. To oni podejmując codzienne decyzje udowadniają czy wartości są w firmie przestrzegane czy tylko deklarowane.

Wartości w firmie są ostateczne albo instrumentalne.

Oto lista 18 wartości ostatecznych:

• prawdziwa przyjaźń
• dojrzała miłośc
• szacunek do siebie
• szczęście
• wewnętrzna harmonia
• równość
• wolność
• przyjemność
• społeczne uznanie
• mądrość
• zbawienie
• bezpieczeństwo rodziny
• bezpieczeństwo narodowe
• poczucie spełnienia
•  świat piękna
• pokój na świecie
• komfortowe życie
• ekscytujące życie

Oto lista 18 wartości instrumentalnych:

• radość
• ambicja
• miłośc
• porządek
• samokontrola
• możliwości
• odwaga
• uprzejmość
• uczciwość
• wyobraźnia
• niezależność
• intelekt
• szerokie horyzonty
• logika
• pomoc
• odpowiedzialność
• wybaczanie

Wartości jako element marki pracodawcy

Wartości są też kluczowym elementem marki. Pokazują jak dana marka (marka pracodawcy) chce się zachowywać. Nadajemy wówczas cechy ludzkie firmie, ponieważ wiemy, że to właśnie ludzie firmy bedą odpowiedzialni za stosowanie wartości w praktyce.

Na podstawie moich badań jakościowych z 2019 roku dodam, że w Polsce szczególnie liczą sie takie wartości jak:

• zaufanie i odpowiedzialność
• nastawienie na klienta zewnętrznego
• współpraca w zespole
• otwartość
• szacunek
• bezpieczeństwo

Wartości jako atrybuty atrakcyjnego pracodawcy

W marcu 2022 roku opublikowałam raport z badania „Atrakcyjni Pracodawcy 2022”, z którego wynikają wskazówki opisujące atrakcyjne miejsce pracy.

To badanie przeprowadziłam wraz z Marcinem Łączyńskim. Interesowało nas które spośród 25 badanych atrybutów są najważniejsze w opinii kandydatów i pracowników. Wynika z niego, że dla Polaków ważne sa dwa równorzędne atrybuty:

• ponadprzeciętna pensja
• oraz uznanie i szacunek okazywane przez przełożonego.

Inaczej też decyzje o zmianie pracy podejmują kobiety, a inaczej mężczyżni. 

• dla kobiet najważniejsza jest możliwość dzielenia się wiedzą
• dla mężczyzn ponadprzeciętna pensja.